Hình ảnh lính Mỹ cuốn cờ, xách vali rút khỏi Việt Nam năm 1973

Cách đây tròn 40 năm, các đơn vị quân đội Mỹ được lệnh rút khỏi Việt Nam hoàn toàn. Sự kiện này được tiếp nối bằng sự sụp đổ của chính quyền Sài Gòn 2 năm sau đó. 

Trong ảnh là cảnh cuốn cờ Mỹ tại lễ buổi lễ chính thức chấm dứt hoạt động của Bộ Chỉ huy viện trợ quân sự Mỹ tại Việt Nam sau hơn 11 năm ở Sài Gòn. Với sự sụp đổ của chính quyền Ngụy – Sài Gòn năm 1975, lính Mỹ rút quân bằng máy bay là hình ảnh không thể nào quên. 29/3 là ngày kỷ niệm sự kiện có ý nghĩa lớn đối với cựu binh Mỹ từng tham gia cuộc chiến. Bức ảnh chụp ngày 29/3/1973

Một chiến sĩ quân giải phóng miền Nam đang đếm lính Mỹ trong lúc họ chuẩn bị lên máy bay tại sân bay Sài Gòn Tân Sơn Nhất. Khi những lính Mỹ cuối cùng rời khỏi Việt Nam cách đây 40 năm, hàng loạt cuộc biểu tình của những người phản đối chiến tranh vẫn diễn ra ở Mỹ. Quân đội Bắc Việt Nam khi đó đã giành quyền kiểm soát hầu hết miền Nam. Bức ảnh chụp ngày 28/3/1973.

Khi trở về nước, lính Mỹ được khuyên mặc quần áo dân thường trước khi xuống máy bay để tránh sự giận dữ của đám đông biểu tình tại Mỹ. Từ đó đến nay, những lính Mỹ từng xung phong hay bị ép buộc đến Việt Nam đã trở lại với gia đình và truyền lại bài học cho một thế hệ đang trưởng thành với hai cuộc chiến tranh trước mắt. Trong ảnh là một lính Mỹ tranh thủ tựa vào vali để ngủ trong lúc chờ đợi trong trại Alpha tại Sài Gòn. Ngày rút quân của lính Mỹ bị lùi lại 10 ngày vì hai bên bất đồng trong vấn đề tù nhân chiến tranh. Bức ảnh chụp ngày 27/3/1973.

Một phi công với rất nhiều hành lý bao quanh đang đọc tiểu thuyết trong lúc chờ làm thủ tục ở trại Alpha trên sân bay Sài Gòn Tân Sơn Nhất. Bức ảnh chụp ngày 27/3/1973, khi hơn 900 phi công cùng tất cả lính Mỹ sắp rời khỏi Việt Nam.

Trong bức ảnh chụp ngày 12/4/1973, sĩ quan Daniel Ellberg, đồng bị đơn trong phiên tòa Pentagon Papers (vụ tiết lộ tài liệu mật của Bộ Quốc phòng Mỹ trong đó có thông tin Mỹ bán đứng Việt Nam Cộng hòa để lấy lòng Trung Quốc) đứng cạnh vợ, Patricia, trong lúc nói chuyện với phóng viên.

Bức ảnh chụp ngày 29/3/1973, cho thấy trại lính Alpha rơi vào tình trạng lộn xộn trong lúc lính Mỹ chuẩn bị đồ đạc lên máy bay về nước.

Lính Mỹ lên máy bay về nước hôm 29/3/1973 dưới sự chứng kiến của các quan sát viên thuộc lực lượng Giải phóng. 

Tướng Alexander M. Haig (giữa) được đại sứ tạm quyền Charles Whitehouse (trái) đón tiếp khi đến Sài Gòn – chuyến đi cuối cùng tới Đông Dương. Chuyến đi này được thực hiện theo sự chỉ đạo của Tổng thống Nixon.

Bức ảnh chụp ngày 29/3/1973 bên ngoài trại Aplpha, khi lính Mỹ xách hành lý ra máy bay.

Bức ảnh chụp ngày 30/3/1973 khi 55 lính Mỹ cuối cùng rời Việt Nam bằng máy bay C-141 và đáp xuống sân bay Travis, bang California.

Trong bức ảnh chụp ngày 27/3/1973, một số sĩ quan Giải phóng đang chụp ảnh lính Mỹ lên máy bay về nước tại sân bay Tân Sơn Nhất ở Sài Gòn.

Trong bức ảnh chụp ngày 31/3/1973, đô đốc John S. McCain Jr. (trái) và con trai là trung úy John S. McCain III hội ngộ tại Jacksonville, Florida.

Văn Hải (tổng hợp)

Bé gái Việt làm triệu người xúc động trên tạp chí LIFE 1968

Loạt ảnh về cuộc sống của cô bé Việt Nam bị cụt chân vì bom đạn Mỹ do tạp chí Life đăng tải năm 1968 đã ám ảnh nhiều người Mỹ.

Khi đang vô tình lọt vào khu vực mà người Mỹ quy định là vùng “bắn phá tự do” (free-fire-zone), cô bé 12 tuổi Nguyễn Thị Tròn đã bị đạn súng máy từ trực thăng Mỹ bắn cụt chân phải. Phóng viên ảnh nổi tiếng Larry Burrows đã gặp Tròn và thực hiện một loạt ảnh về cuộc sống của em. Trong bức ảnh này, Tròn đang chờ được lắp chân giả.

Vào thời điểm đó, Tròn và bố mẹ đang tản cư tại làng An Diên, gần căn cứ Lai Khê (nay thuộc địa phận huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương).Trước đó, ngôi làng cũ gần Sài Gòn nơi Tròn và gia đình sinh sống đã bị lính Mỹ xóa sổ do nằm trong vùng kiểm soát của quân Giải phóng.

Vào ngày định mệnh, Tròn vào rừng với ý định hái rau rừng để đem ra chợ bán. Em còn hứa với hai đứa em trai và em gái rằng sẽ cho tiền mua quà sau khi bán được rau. Cô bé không biết rằng bi kịch đau đớn sắp xảy đến với mình.

Tròn đã đi vào khu rừng gần làng theo chiếc xe bò của một ông già nhặt củi cùng người bạn. Họ biết rằng đó là một khu vực nguy hiểm, nhưng không thể hiểu đó là khu “Free-fire-zone”, nơi người Mỹ cho rằng tất cả các vật thể chuyển động đều là Việt Cộng, và họ có quyền khai hỏa để tiêu diệt mục tiêu ngay lập tức.

Mọi việc diễn biến rất nhanh. Trực thăng Mỹ xuất hiện và bắn xối xả. Ông lão trúng đạn chết ngay bên chiếc xe bò. Cô bạn tên Hải bị thương ở bụng, còn Tròn bị đạn găm vào chân. Em không có cảm giác đau mà chỉ cảm thấy bị tê liệt, và cố gắng lết ra khỏi khu rừng.

Lính Mỹ nhanh chóng đổ bộ xuống hiện trường và phát hiện ra rằng nạn nhân của họ không phải Việt Cộng mà là một ông già và hai bé gái. Họ đưa Tròn lên máy bay trực thăng và chở về bệnh viện ở Củ Chi. Ảnh: Tròn nhận chiếc chân giả của mình.

Tròn tỏ ra không sợ lính Mỹ. Trong tâm trí em lúc đó chỉ có hai nỗi lo, thứ nhất là không có tiền để trả cho “vé” đi máy bay, thứ hai là không thể đi về nhà với chiếc chân như vậy. Ảnh: Tròn và con búp bê được người Mỹ tặng khi ở trong bệnh viện.

Một ngày sau, mẹ Tròn đến gặp em trong bệnh viện. Họ được sĩ quan Mỹ đưa khoản tiền tương đương 35 USD để bồi thường cho “tai nạn” xảy ra trong rừng. Gần 1/3 của số tiền này ngay sau đó được dùng để trả cho việc truyền máu của bệnh viện. Ảnh: Tròn và mẹ tại trung tâm phục hồi chức năng.

Cuộc đời của Nguyễn Thị Tròn từ đó bước sang một trang mới…

Tiếng động cơ máy bay trực thăng trở thành một nỗi ám ảnh đối với Tròn.

Em bắt đầu tập cách đi lại mà không cần nạng và sự trợ giúp của người khác bằng chiếc chân giả do Hội Chữ Thập Đỏ trợ giúp.

Em cũng được tạo điều kiện để đi học lớp 2 tại một ngôi trường ở Bến Cát.

Tròn mong muốn khi lớn lên sẽ làm một thợ may và lấy được một người chồng tốt.

Tròn được bố giúp làm bài tập ở nhà.

Dù phải chịu đựng thương tật vĩnh viễn, nhưng hiếm khi Tròn tỏ ra buồn bã hay bi quan. Em thậm chí còn tập đi xe đạp...

Xung quanh Tròn luôn có những người bạn.

Và tất cả đều cố gắng làm em cười.

Văn Hải (tổng hợp)

Chùm ảnh: Trần Lệ Xuân tạo dáng bên Dinh Độc Lập đổ nát 1962

Ngày 27/2/1962, một biến cố động trời đã xảy ra tại Sài Gòn khi hai viên phi công nổi loạn lái máy bay bỏ bom xuống Dinh Độc Lập…

Vào 7 giờ sáng 27/2/1962, hai máy bay A-1 Skyraider bất ngờ bay đến Dinh Độc Lập ném bom và phóng rocket xối xả, khiến cơ quan đầu não của Sài Gòn trở thành đống gạch vụn. Ngô Đình Diệm thoát chết khi quả bom xuyên vào căn phòng ông ta đang ngồi nhưng không nổ. Trần Lệ Xuân kém may mắn hơn khi bị gãy tay trong lúc trú ẩn. Ít lâu sau đó, “bà Nhu” đã xuất hiện đầy tự tin trước ống kính phóng viên Life bên đống đổ nát của Dinh Độc Lập.

Theo công bố của giới chức, hai phi công thực hiện vụ tấn công Dinh Độc Lập là Nguyễn Văn Cử và Phạm Phú Quốc, đều đang phục vụ trong không quân Sài Gòn.

Nguyễn Văn Cử, người đứng đầu vụ tấn công là con trai thứ hai của Nguyễn Văn Lực, một lãnh đạo của Đại Việt Quốc dân đảng - đảng đối lập với chế độ Ngô Đình Diệm. Ông Lực từng bị Diệm bỏ tù một thời gian ngắn vì các hoạt động chống đối chính phủ. Họ đã lên kế hoạch cho Cử và Quốc thực hiện vụ tấn công Dinh Độc Lập.

Mục đích của cuộc tấn công là ám sát Tổng thống Ngô Đình Diệm và các nhân vật chủ chốt của chế độ, trong đó có cố vấn Ngô Đình Nhu. Tuy vậy, không có bất cứ một nhân vật quan trọng nào của chế độ Sài Gòn bị thiệt mạng trong cuộc không kích. Ba người chết trong vụ tấn công này là người phục vụ và lính gác. 30 người khác bị thương.

Sau vụ tấn công, Nguyễn Văn Cử đã bay sang Campuchia tị nạn trong khi Phạm Phú Quốc bị bắt do máy bay bị bắn trúng và phải hạ cánh ở Nhà Bè. Sau khi Ngô Đình Diệm bị ám sát ngày 2/11/1963, Cử đã trở về Việt Nam, Quốc được thả tự do. Hai người này tiếp tục phục vụ trong không quân Sài Gòn.

Dinh Độc Lập vốn được xây từ năm 1868 theo kiến trúc Pháp đã hư hỏng hoàn toàn và không thể hồi phục do cuộc oanh tạc. Ngô Đình Diệm đã cho san bằng công trình này để xây một dinh thự mới ngay trên nền đất cũ theo đồ án thiết kế của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ. Dinh Độc Lập mới ngày khánh thành ngày 31/10/1966, sau năm 1975 được chuyển đổi thành Hội trường Thống Nhất.

Văn Hải (tổng hợp)

Ngắm nhan sắc Hoàng hậu Nam Phương qua ảnh

Hoàng hậu Nam Phương (1914 - 1963) tên thật là Nguyễn Hữu Thị Lan, là vị hoàng hậu cuối cùng của các triều đại phong kiến Việt Nam. Lúc sinh thời, bà là người phụ nữ nức tiếng xứ An Nam về lòng nhân từ và nhan sắc.

Từ bé, Nguyễn Hữu Thị Lan đã có nhan sắc vượt trội, cao lớn và xinh đẹp hơn so với bạn bè đồng trang lứa. Không chỉ đẹp, bà còn xuất thân từ gia đình quý tộc giàu có và là một người nết na, thùy mị, học thức cao. Năm 18 tuổi, bà đỗ tú tài toàn phần tại trường Couvent des Oiseaux - Pháp.

Trước khi lấy vua Bảo Đại năm 19 tuổi, Nguyễn Hữu Thị Lan từng ba năm liền đoạt giải hoa hậu Đông Dương.

Hoàng hậu Nam Phương mặc hoàng phục, bức ảnh được biết đến nhiều nhất của bà.

Chân dung Hoàng hậu Nam Phương trước năm 1945.

Đường nét thanh tú trên khuôn mặt Hoàng hậu Nam Phươn.

Nam Phương trong Lễ tấn phong Hoàng hậu, ngày 21/3/1934.

Nét quý phái của Hoàng hậu Nam Phương trong Âu phục, đầu thập niên 1950.

Chân dung Nam Phương Hoàng hậu trên 2 con tem phát hànhđầu thập niên 1950.

Hoàng hậu Nam Phương trong trang phục truyền thống.

Hoàng hậu Nam Phương với Hoàng tử Bảo Long và Công chúa Phương Mai.

Nam Phương Hoàng hậu và 5 người con tại biệt thự Thorenc khoảng năm 1950.

Hoàng hậu Nam Phương cùng vua Bảo Đại, Đức Từ cung, Hoàng tử Bảo Long và các quan lại triều Nguyễn.

Hoàng hậu Nam Phương và Hoàng tử Bảo Thắng.

Nam Phương Hoàng Hậu và vua Bảo Đại tại Pháp năm 1938.

Văn Hải (tổng hợp)

Loạt ảnh cuối cùng của phóng viên huyền thoại Robert Capa ở Việt Nam

Ngày 25/5/1954, phóng viên chiến trường huyền thoại Robert Capa đã tử nạn với chiếc máy ảnh trên tay vì trúng mìn khi di chuyển từ Nam Định đến Thái Bình...

Hình ảnh nằm trong loạt ảnh cuối cùng trong sự nghiệp của Robert Capa, được thực hiện trong vài ngày trước khi ông mât.

Hình ảnh được đăng tải trên website của hãng thông tấn Magnum, Anh.

Lính Pháp bị thương ở Luang Prabang (Lào) được chuyển ra máy bay trực thăng để đưa về Hà Nội, tháng 5/1954.

Tù binh Pháp được Việt Minh trao trả ở Luang Prabang sau thất bại của Pháp ở Điện Biên Phủ , tháng 5/1954.

Một sĩ quan Pháp ở Nam Định, tháng 5/1954.

Binh lính người Việt phục vụ quân đội Pháp trong doanh trại ở Hà Nội, 23/5/1954.

Đường phố Luang Prabang, 5/1954.

Bốc dỡ hàng hóa tại căn cứ không quân Pháp ở Nam Định, 5/1954.

Hai binh sĩ Pháp vừa được Việt Minh trao trả trò chuyện với nhau ở Luang Prabang, 5/1954.

Giấc ngủ của một hạ sĩ quan Pháp ở Nam Định, 5/1954.

Một người lính Việt canh gác tại căn cứ Pháp ở Nam Định, 5/1954.

Lính Pháp canh gác gần cung điện hoàng gia ở Luang Prabang, 5/1954.

Những người nông dân ở Lào, 5/1954.

Trẻ em ở Luang Prabang, 5/1954.

Tướng Cogny thăm quân Pháp đóng tại Nam Định, 5/1954.

Tướng Cogny (phải) và viên chỉ huy Paul Vanuxen (trái) tại sở chỉ huy ở Nam Định, 5/1954.

Tướng Cogny tại căn cứ Nam Định, 5/1954.

Sĩ quan Pháp trên chuyến bay từ Hà Nội tới Nam Định, 5/1954.

Tại nghĩa trang quân đội ở Nam Định, 21/5/1954.

Lính Pháp chờ trẻ em qua đường ở Hà Nội, 23/5/1954.

Học sinh Hà Nội mặc áo dài, khoanh tay khi đi qua đường, 23/5/1954.

Binh lính Pháp và Việt kéo dây cáp của một chiếc xà lan, 5/1954.

Lính Pháp ngồi xích lô dạo phố phường Nam Định, 5/1954.

Người dân cưa một thân cây đổ ở Hà Nội, 23/5/1954.

Tại một đồn của Pháp.

Một người lính Việt bị thương chờ được di tản, 5/1954.

Tù binh người Việt tập trung để sửa chữa một cây cầu bị Việt Minh phá hủy dưới sự giám sát của quân Pháp, tháng 5/1954.

Cận cảnh công trường sửa chữa cầu, 5/1954.

Pháo binh Pháp, 5/1954.

Một người lính Pháp thư giãn với chú chó của mình bên bờ sông ở Nam Định, 24/5/1954.

Dân làng di chuyển trên một con đường ở Lào, 5/1954.

Quân Pháp dừng chân trên đường từ Nam Định đi Thái Bình.

Một phụ nữ khóc than tại nghĩa trang quân sự ở Nam Định, nơi chôn các binh lính Pháp và Việt phục vụ chính quyền thuộc địa, 21/5/1954.

Lính Pháp di chuyển bằng các loại xe cơ giới từ Nam Định về Thái Bình, 25/5/1954.

Người nông dân cày ruộng khi đoàn xe quân sự Pháp dừng lại ven đường, 25/5/1954.

Lính Pháp nhìn một người nông dân lùa đàn vịt qua đường, 25/5/1954.

Người phụ nữ và những đứa con đi ngang qua chiếc xe quân sự của Pháp, 25/5/1954.

Lính tuần tra Pháp đi qua xác một nông dân Việt Nam, 25/5/1954.

Binh lính người Việt kiểm tra một cánh đồng trên đường từ Nam Định đi Thái Bình, 25/5/1954.

Lính Pháp mang theo máy dò mìn khi di chuyển từ Nam Định đến Thái Bình, 25/5/1954.

Một trong những bức ảnh cuối cùng của Robert Capa, chụp trên đường từ Nam Định đi Thái Bình, ít phút trước khi ông tử nạn vì trúng mìn, 25/5/1954.

Văn Hải (tổng hợp)